Sağlıklı insanda her gıda alımı sonrası, pankreas alınan besinleri enerjiye dönüştürmek için insülin üretiliyor. Egzersizden uzak, hareketsiz bir yaşam tarzı ve fazla kalori içeren diyetle beslenme gibi çevresel faktörler, insülinin vücut tarafından kullanılmasına engel oluyor ve vücut insülini verimli kullanamıyor. Peki insülün direncini kırmak için nelere dikkat etmek gerekiyor? Acıbadem Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Renan Güneş, insülin direnci ile ilgili merak edilenleri anlatıyor.

“İnsülin, vücudumuzda midenin arka tarafında bulunan pankreastaki beta hücrelerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki şekerin, kandan ayrılarak hücre içine girmesini sağlar. Böylece kandaki şeker düzeyi de azalmış olur” açıklamasında bulunan Renan Güneş sözlerini şöyle sürdürüyor: “Yediğimiz besinler, sindirime uğradıktan sonra vücudumuzda bulunan enzimler sayesinde şekere parçalanır. Şeker (glikoz) kan akımı ile vücudun tüm bölümlerine taşınır. Vücudumuzun ana besin kaynağı olan şeker, enerji sağlayabilmek için kandan vücut hücrelerinin içine girmelidir. Ailesinde tip 2 diyabeti veya insülin direnci olan bireylerin genetik faktörler nedeniyle insülin direnci geliştirmesi ihtimali daha yüksektir.”

İnsülin direncindeki risk faktörleri

“Metabolik sendrom olarak da bilinen insülin direnci insan vücudunun kaslarında, yağında, karaciğerde bulunan hücrelerin, insüline doğru şekilde tepki vermediği ve bu nedenle enerji için kandaki glikozu kullanamadığı durumdur” diyen Acıbadem Ankara Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Renan Güneş özellikle obezite, karın bölgesinde yağlanma, hareketsizlik, karbonhidrat ve şeker ağırlıklı beslenme, sigara kullanımı, karaciğer yağlanması, polikistik over sendromu, uyku apnesi vb. uyku sorunları ile yüksek miktarda tuz tüketiminin riski arttırdığını söyledi. Yaş faktörünün de etkili olduğunu anlatan Güneş, özellikle 45 yaş sonrası insülin direncine dikkat edilmesi gerektiğini ifade etti.

Bu belirtilere dikkat!

Aşırı açlık ve susuzluk hissi, öğün tükettikten sonra açlık hissinin geçmemesi gibi durumlara karşı dikkatli olunması gerektiğini aktaran Renan Güneş diğer belirtileri ise şu şekilde sıraladı: “Hızlı ve aşırı kilo alma, idrar yapmada artış, normalden daha fazla yorgunluk hissi, enfeksiyon hastalıklarına yatkınlık gelişimi ve sık hasta olma, deride yumuşama, kilo vermede sıkıntı yaşama, adet düzensizliği, aşırı tüylenme, yemeklerden sonra uyku basması, hızlı yeme, sık ve çabuk acıkma, tatlı krizleri, baygınlık hissi, elde ayakta titreme, konsantrasyon bozukluğu ve algılama güçlüğü, soğuk terleme ve üşüme.”

İnsülin direncini saptamak için kan şekeri seviyelerini kontrol eden bir kan testi yaptırmanın gerekliliğine vurgu yapan Renan Güneş, İnsülin direncinin hesaplanmasında birçok farklı yöntem olsa da homa adı verilen hesaplama yönteminin daha çok kullanıldığını söyledi. “İnsülin direnci tanısı için bu parametrelerden en az 3 tanesinin görülmesi gerekir” diyen Dr. Güneş “Bel çevresinin erkeklerde 102 cm ve kadınlarda 88 cm üzerine olması, 130/80 veya daha üstünde tansiyon değeri, 100 mg /dl üzerine bir açlık glikoz (şeker) seviyesi, 150 mg/dl üzerinde bir açlık trigliserit seviyesi, erkeklerde 40 mg/ dl, kadınlarda 50 mg/dl altında hdl kolesterol seviyesi, ciltte lekelenmeler, kadifemsi cilt lekeleri şeklinde kendini gösteriyor.”

İnsülin direncini önlemek mümkün

Renan Güneş; günde en az 30 dakika yürüyüş insülin direncini düşürmek için gerekli olduğuna dikkat çekiyor. Egzersizin önemine vurgu yapan Güneş, sağlıklı bir şekilde kilo vermenin önemli olduğunu belirterek İnsülin direnci için, özel gıdalara ihtiyacın olmadığını söylüyor ve yapılması gerekenleri şu şekilde tüketiyor;

-Özellikle şeker ve şeker içeren besinlerin azaltılması gereklidir.  

-Sağlıksız yağ türlerini tüketmemek, zeytinyağı gibi sağlıklı yağlara yer vermek, 

-Daha fazla sebze ve daha az meyve, tam tahıllı karbonhidratları tüketmek, 

-Öğün sayısını azaltarak insülin salgılanmasını azaltmak, 

-Sağlıklı kiloda olmak, 

-Gazlı içecekler ve şekerli içeceklerden uzak durmak, 

-Hamur işi ve unla yapılmış yiyecekleri tüketmemek, 

-Kan şekerini yavaş yükselten glisemik indeksi düşük yiyecekleri tercih etmek,

-Taze sıkılmış veya hazır meyve sularından uzak durmak,

-Omega 3 yağ asitinden yüksek beslenmek, 

-Mutlaka egzersiz yapmak, 

-Düzenli ve kaliteli uyumak, 

-Stresten uzak durmak, gece geç saatlerde yemek yememek 

-İnsülin direncinin kırılmasında önemli rol oynamaktadır.