1.GİRİŞ: “ÜRÜN GELDİ AMA RUHUMUZ GİTTİ” E-ticaretin altın çağında yaşıyoruz. Sepete ekliyoruz, “kargoya verildi” mesajıyla mest oluyoruz, kutuyu açınca ise hayaller Paris, gerçekler Tuzla Organize Sanayi… İşte tam da burada devreye ayıplı mal kavramı giriyor. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, “senin hayallerinle oynayan ürüne karşı yalnız değilsin” diyor ve sana dört koldan seçenek sunuyor. Bu makalede, özellikle iade hakkı—yani “al bunu, senin olsun” demenin hukuki arka planı—incelemeye değer bulunmuştur. 2.AYIPLI MAL NEDİR? YANİ NE AYIBI, DİYENLER İÇİN ÖN BİLGİ Hukuken ayıplı mal, sözleşmeye uygun olmayan, tüketicinin makul beklentilerini karşılamayan, eksik ya da bozuk ürün demek. “Yeni diye aldım, içinden kullanılmış çıktı” diyorsan bingo: Ayıplı mal. TKHK madde 8 ve devamında, bu tür mallar için tüketicinin hakları tanımlanmış durumda. Ve evet, sırf kutusu yıpranmış diye bile itiraz hakkın olabilir. Çünkü kanun “müşteri daima haklıdır” klişesini, somut hukuki hakka dönüştürmüş. 3.TÜKETİCİNİN SEÇİMLİK HAKLARI: “YA DEĞİŞTİR, YA TAMİR ET, YA İADE AL, YA DA UCUZLAT” TKHK madde 11’de açıkça sayılmış: Malın ücretsiz onarımı, Misli ile değiştirilmesi, Bedelden indirim, Sözleşmeden dönme (yani iade). Biz burada özellikle dördüncü hakkı, yani sözleşmeden dönme hakkı üzerinde duracağız. Bu, “kardeşim ben bu malı istemiyorum, parasını geri ver” demek. Hukuki olarak “sözleşmenin feshi” anlamına gelir ve doğru kullanıldığında satıcıya RTÜK ayarı gibi bir etki yaratır. 4.SÖZLEŞMEDEN DÖNME (İADE) HAKKI: TÜKETİCİNİN EN SERT KOZU Sözleşmeden dönme hakkı, maldaki ayıbın esaslı olması ve tüketicinin bu nedenle üründen beklediği faydayı elde edememesi halinde kullanılabilir. Yani kısaca: Ayıp ciddi olacak, Tüketici olarak  bu ayıptan habersiz olacaksın, Süresi içinde (genellikle 6 ay, bazı hallerde 2 yıl) başvurmuş olacaksın, Satıcıya “iade” talebini bildirmiş olacaksın. Bu noktada dikkat: Ürünü yere düşürüp sonra “ayıplıymış bu” dersen, kanun seni korumaz. Yani “Ben çay döktüm ama zaten ekranı çatlaktı” savunması burada çalışmaz. 5.UYGULAMADA NE OLUYOR? “YOK ABLA KULLANILMIŞ BU, ALAMAYIZ” DİYENLERE CEVAP Mağazalar ya da e-ticaret platformları zaman zaman kullanıcıyı yıldırmaya yönelik tutum sergileyebiliyor. Ancak Yargıtay kararları açık: Malın iadesi talep edildiğinde, iade reddedilemez. Tüketici ayıp ispat yükünden muaf; ispat yükü satıcıda. Ayıp varsa, tüketici ürünü iade edip ücretin tamamını talep edebilir. Kısaca, “kutusu açılmış” bahaneleri hukuk önünde geçersiz. Mal gerçekten ayıplıysa, tüketici kutuyu açsa da, ürünü bir süre denemiş olsa da hakkını kaybetmez. 6.EZ CÜMLE : “HAKLARINI BİL, FİŞİ ATMA” Ayıplı mal karşısında tüketici yalnız değildir. Elinde güçlü bir mevzuat, arkasında Yargıtay kararları, önünde hak arama yolları vardır. Ürünü iade etmek, sadece tüketicinin değil, aynı zamanda piyasa ahlakının da korunması anlamına gelir. Çünkü bazen en devrimci hareket, kusurlu bir tost makinesini iade etmektir.